NCI gần đây đã xuất bản Kinh tế học về Thuốc lá và Kiểm soát Thuốc lá , cuốn sách mới nhất trong loạt chuyên khảo về sử dụng thuốc lá và kiểm soát thuốc lá. Được thực hiện với sự hợp tác của Tổ chức Y tế Thế giới, báo cáo mới xem xét nghiên cứu hiện tại xung quanh tính kinh tế của việc kiểm soát thuốc lá ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Trong cuộc phỏng vấn này, Mark Parascandola, Ph.D., thuộc Chi nhánh Nghiên cứu Kiểm soát Thuốc lá của NCI , thảo luận về những phát hiện này.

Báo cáo này khác với những báo cáo khác trong loạt chuyên khảo về kiểm soát thuốc lá như thế nào?

Loạt sách chuyên khảo về kiểm soát thuốc lá của NCI nhằm mục đích cung cấp thông tin liên tục và kịp thời về các vấn đề sức khỏe cộng đồng mới nổi trong việc kiểm soát hút thuốc và sử dụng thuốc lá. Chuyên khảo đặc biệt này là chuyên khảo đầu tiên trong loạt bài tập trung hoàn toàn vào kiểm soát thuốc lá từ góc độ kinh tế. Ngoài ra, trong khi một số chuyên khảo trước đây của chúng tôi tập trung chủ yếu vào dữ liệu và kinh nghiệm từ Hoa Kỳ, báo cáo này, được hoàn thành với sự cộng tác của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có quan điểm toàn cầu.

Các công cụ kinh tế có thể được áp dụng để kiểm soát thuốc lá theo nhiều cách khác nhau. Chẳng hạn, các nhà nghiên cứu có thể đánh giá tác động của thuế và giá đối với việc sử dụng thuốc lá, đo lường chi phí kinh tế của việc sử dụng thuốc lá, mô tả đặc điểm sản xuất và buôn bán các sản phẩm thuốc lá, đồng thời xem xét thông tin và các chính sách kiểm soát thuốc lá ảnh hưởng như thế nào đến nhu cầu của người tiêu dùng đối với các sản phẩm thuốc lá.

Các chi phí kinh tế của việc sử dụng thuốc lá trên toàn thế giới là gì?

Báo cáo cho thấy việc sử dụng thuốc lá gây gánh nặng cho các nền kinh tế với hơn 1 nghìn tỷ đô la Mỹ hàng năm cho chi phí chăm sóc sức khỏe và mất năng suất. Ngoài tử vong sớm, những người sử dụng thuốc lá có nhiều khả năng mắc các bệnh suy nhược khiến họ không thể làm việc, cũng như tạo gánh nặng cho các thành viên trong gia đình và những người chăm sóc khác. Chúng tôi cũng nhận thấy rằng trong số các hộ gia đình nghèo, việc sử dụng thuốc lá có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nghèo đói bằng cách tăng chi phí chăm sóc sức khỏe, giảm thu nhập và giảm năng suất, cũng như bằng cách chuyển các nguồn lực hạn chế của gia đình ra khỏi các nhu cầu cơ bản.

Có bất kỳ tác động kinh tế tiêu cực nào từ việc giảm sử dụng thuốc lá, chẳng hạn như giảm thu nhập cho nông dân trồng thuốc lá không?

Báo cáo cho thấy, về tổng thể, kiểm soát thuốc lá không gây hại cho các nền kinh tế. Số lượng việc làm phụ thuộc vào thuốc lá đã giảm ở hầu hết các quốc gia, phần lớn là do đổi mới công nghệ và đối với hầu hết các quốc gia, các biện pháp kiểm soát thuốc lá sẽ chỉ có tác động khiêm tốn đến việc làm. Ngoài ra, hiện nay có rất nhiều bằng chứng từ nhiều quốc gia chứng minh rằng các chính sách không khói thuốc không ảnh hưởng xấu đến các hoạt động kinh doanh khách sạn, chẳng hạn như quán bar và nhà hàng.

Hầu hết những người hút thuốc hiện nay trên thế giới sống ở đâu?

Ước tính có khoảng 1,1 tỷ người hút thuốc lá từ 15 tuổi trở lên trên toàn thế giới và 80% trong số họ sống ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Do dân số đông và tỷ lệ hút thuốc phổ biến, Trung Quốc chiếm 40% lượng tiêu thụ thuốc lá trên thế giới. Nhưng Nga, Hoa Kỳ và Indonesia cũng là những nước tiêu thụ thuốc lá tương đối cao.

Có tiến bộ nào trong việc giảm sử dụng thuốc lá trên toàn cầu trong thập kỷ qua không?

Một trong những kết luận chính của báo cáo này là tiến bộ đang được thực hiện trong việc kiểm soát đại dịch thuốc lá toàn cầu. Ở các quốc gia có thu nhập cao như Hoa Kỳ, quá trình này đã diễn ra trong nhiều thập kỷ. Nhưng trong những năm gần đây, tuân theo Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá, nhiều quốc gia có thu nhập thấp và trung bình cũng đã và đang thực hiện các biện pháp kiểm soát thuốc lá hiệu quả.

Hiện đã có các biện pháp can thiệp hiệu quả để giảm sử dụng thuốc lá và tác hại của việc sử dụng thuốc lá chưa?

Đúng. Nghiên cứu từ khắp nơi trên thế giới đã chứng minh tính hiệu quả của các biện pháp can thiệp dựa trên bằng chứng để giảm sử dụng thuốc lá, bao gồm tăng giá và tăng thuế thuốc lá đáng kể, cấm toàn diện hoạt động tiếp thị của ngành thuốc lá, nhãn cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh nổi bật, chính sách cấm hút thuốc và các chương trình cai nghiện. Ngoài ra, nghiên cứu chứng minh rằng những can thiệp này có hiệu quả chi phí cao.

Tuy nhiên, những can thiệp này vẫn chưa được sử dụng đúng mức. Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá toàn cầu đã tạo ra gần 269 tỷ đô la Mỹ trong doanh thu của chính phủ trong năm 2013-2014, nhưng các chính phủ đã chi chưa đến 1 tỷ đô la Mỹ trong giai đoạn đó để kiểm soát thuốc lá.

Bạn đã học được gì khi đưa dữ liệu về các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình vào báo cáo này?

Một trong những đóng góp chính của báo cáo này là phân tích dữ liệu gần đây từ các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình bên cạnh dữ liệu từ các quốc gia có thu nhập cao. Thật thú vị, chúng tôi thấy rằng một số công cụ kiểm soát thuốc lá, chẳng hạn như tăng thuế đối với các sản phẩm thuốc lá, có thể hiệu quả ở các nước có thu nhập thấp và trung bình cũng như ở các nước có thu nhập cao.

Mark Parascandola, Tiến sĩ, MPH, Giám đốc Chương trình, Chương trình Nghiên cứu Kiểm soát Thuốc lá, Phòng Kiểm soát Ung thư và Khoa học Dân số NCI

Những lĩnh vực nghiên cứu mới là cần thiết?

Mặc dù có những biện pháp can thiệp hiệu quả để giảm sử dụng thuốc lá, nhưng vẫn cần tiếp tục nghiên cứu để hiểu rõ hơn về tính kinh tế của việc kiểm soát thuốc lá, đặc biệt là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Các ưu tiên chính bao gồm nghiên cứu sâu hơn về tác động của việc đánh thuế và định giá thuốc lá, về mối quan hệ qua lại giữa sử dụng thuốc lá và nghèo đói, buôn bán bất hợp pháp, về các giải pháp thay thế khả thi về kinh tế cho việc trồng và sản xuất thuốc lá, cũng như việc thực hiện và đánh giá Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá .

Có một thông điệp mang về nhà từ báo cáo này?

Trên hết, nghiên cứu được tóm tắt trong chuyên khảo này khẳng định rằng các biện pháp can thiệp kiểm soát thuốc lá dựa trên bằng chứng có ý nghĩa từ quan điểm kinh tế cũng như sức khỏe cộng đồng. Những lo ngại rằng việc kiểm soát thuốc lá sẽ có tác động tiêu cực đến kinh tế không được chứng minh bằng chứng. Do những hậu quả kinh tế và sức khỏe to lớn của việc sử dụng thuốc lá và thị trường thuốc lá toàn cầu đang phát triển nhanh chóng, những biện pháp can thiệp này là cần thiết hơn bao giờ hết.